Bộ Tài chính vừa ban hành Thông tư số 111/2013/TT-BTC hướng dẫn thực hiện Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế TNCN. Để tìm hiểu rõ hơn về những điểm mới cũng như những tác động của các quy định trong thông tư đến đời sống xã hội và người nộp thuế (NNT), phóng viên Tạp chí Thuế đã trao đổi với Chủ tịch Hội tư vấn thuế Việt Nam, bà Nguyễn Thị Cúc.
Nội dung thay đổi đầu tiên là, Thông tư 111 đã làm rõ thêm một số khoản chịu thuế TNCN như bảo hiểm nhân thọ, các khoản không bắt buộc khác mà người sử dụng lao động trả cho cá nhân để cộng vào khoản chịu thuế TNCN. Đối với các khoản thu nhập không chịu thuế cũng làm rõ thêm các khoản được trừ khi tính thuế TNCN từ tiền lương tiền công. Cụ thể là nếu như trước đây, khoản hỗ trợ của người sử dụng lao động cho thân nhân của NNT chữa bệnh hiểm nghèo quy định chỉ cho phép được tính giảm trừ cho bố đẻ, mẹ đẻ và con, thì nay, Thông tư 111 quy định mở rộng đối tượng được hưởng bao gồm cả bố, mẹ của chồng, vợ, bố dượng mẹ kế, con nuôi, con ngoài giá thú. Tiền mua vé máy bay về phép thăm nhà, tiền học phí cho con… do người sử dụng lao động chi trả hộ, trước đây không được tính vào thu nhập chịu thuế đối với người nước ngoài làm việc tại Việt Nam, thì nay theo quy định mới, tiền vé máy bay về thăm thân, tiền học cho con mà DN chi trả cho cán bộ Việt Nam làm việc ở nước ngoài và có con học ở nước ngoài cũng không phải chịu thuế TNCN.<
><
>Đối với các hộ kinh doanh, cá nhân buôn chuyến do khó xác định được chính xác doanh thu và chi phí, nên sẽ áp dụng cơ chế ấn định tỷ lệ thu nhập chịu thuế TNCN trên doanh thu. Theo hướng dẫn trước đây của Bộ Tài chính, có 19 nhóm chịu thuế theo cách tính này và mỗi nhóm có khung thuế riêng. Trong 19 nhóm lại chia ra làm 5 khu vực khác nhau như đô thị lớn, vùng đồng bằng, vùng sâu, vùng xa.. với tỷ lệ ấn định thuế cao nhất là 38%. Để đơn giản hóa trong cách tính, Thông tư 111 chỉ quy định 5 nhóm thuế suất và mức thuế suất cao nhất là 30%.<
><
>Về thu nhập miễn thuế cũng có thay đổi để rõ ràng, minh bạch hơn và tránh bị lợi dụng. Đối với thu nhập từ chuyển nhượng bất động sản vẫn cho phép áp dụng miễn thuế đối với trường hợp có nhà ở duy nhất nhưng để tránh trường hợp lợi dụng để buôn bán bất động sản thì Thông tư 111 quy định chỉ miễn thuế với trường hợp phải có thời gian sở hữu ít nhất 183 ngày trở lên tính đến khi chuyển nhượng. Trước đây chỉ miễn thuế đối với các khoản lương hưu nhận từ quỹ bảo hiểm xã hội, thì nay lương hưu được nhận được hàng tháng từ quỹ hưu trí tự nguyện cũng được miễn thuế TNCN.<
><
>Về kỳ tính thuế đối với chứng khoán, theo quy định trước đây nếu muốn áp dụng nộp thuế TNCN với mức 20%/thu nhập từ chuyển nhượng chứng khoán (giá chuyển nhượng - giá vốn cộng với các chi phí liên quan) NNT phải đăng ký với cơ quan thuế muộn nhất vào ngày 30 tháng 12 của năm trước. Nay theo quy định mới, cá nhân không cần đăng ký từ 30/12 của năm trước mà có thể tự tính toán, nếu thấy tạm nộp 0,1% bị lỗ thì sẽ làm thủ tục quyết toán thuế năm theo mức thuế suất 20% để được hoàn thuế. Thông tư 111 cũng quy định, để nộp theo thuế suất 20% cá nhân phải đăng ký thuế, có mã số thuế và giữ được các giấy tờ về giá chuyển nhượng, giá vốn, hoa hồng lưu ký trong năm để tính lãi - lỗ. Tuy nhiên, phải áp dụng với tất cả các chứng khoán được giao dịch chứ không được áp dụng theo hình thức mã chứng khoán lỗ thì tính thuế 20%/doanh thu, mã lãi áp dụng theo mức 0,1%/giá chuyển nhượng.<
><
>Một đặc điểm nổi bật của thuế TNCN là chủ yếu thu thuế bằng hình thức khấu trừ tại nguồn. Vậy việc áp dụng các quy định mới của Thông tư 111 có tác động như thế nào đến các tổ chức chi trả thu nhập, thưa bà?<
><
>Về cơ bản, các quy định về khấu trừ, kê khai, nộp thuế và quyết toán thuế TNCN trong thông tư mới được thay đổi theo hướng rõ ràng, tạo thuận lợi hơn cho NNT và cơ quan chi trả thu nhập. Theo quy định mới, các tổ chức chi trả thu nhập và các DN khi khấu trừ tiền lương, tiền công, đối với lao động ký hợp đồng từ 3 tháng trở lên vẫn áp dụng theo biểu thuế lũy tiến từng phần và người lao động vẫn được làm các thủ tục đăng ký để giảm trừ gia cảnh. Trường hợp NNT ký hợp đồng dưới 3 tháng hoặc trả thu nhập cho từng lần phát sinh từ 2 triệu đồng/lần trở lên thì áp dụng mức thuế thống nhất 10%, thay vì 10% đối với cá nhân có mã số thuế và 20% đối với cá nhân không có mã số thuế và mức thu nhập từ 1 triệu đồng/lần trở lên như trước đây. Trường hợp chỉ có thu nhập ở một nơi duy nhất mà NNT đã tính giảm trừ cho mình và người phụ thuộc chưa đến mức nộp thuế thì NNT làm cam kết theo quy định của Luật Quản lý thuế, cơ quan chi trả sẽ không khấu trừ thuế 10%.<
><
>Đối với các công ty xổ số, bảo hiểm, bán hàng đa cấp thì việc khấu trừ tại nguồn 10% đối với những cá nhân có thu nhập từ 2 triệu đồng trở lên như trước đây sẽ gây rất nhiều khó khăn, số lượng người hoàn thuế cuối năm sẽ rất lớn. Chính vì vậy, Thông tư 111 quy định: người làm đại lý xổ số thu nhập đến 9 triệu đồng/tháng sẽ không bị DN khấu trừ thuế, nếu thu nhập trên 9 triệu sẽ khấu trừ 5%. Đối với các công ty bảo hiểm, bán hàng đa cấp thì cá nhân có mức thu nhập từ 9 đến 20 triệu sẽ tạm khấu trừ 5% trên tổng thu nhập, nếu trên 20 triệu sẽ khấu trừ 10% trên tổng thu nhập.<
><
>Về quyết toán thuế, thông tư mới hướng dẫn rất rõ 100% cơ quan chi trả thu nhập đều phải quyết toán thuế, nhưng đối với cá nhân chỉ có trường hợp nộp thiếu hoặc có nhu cầu hoàn thuế mới phải quyết toán. Ngoài ra, thông tư còn quy định rõ những trường hợp không phải nộp thuế. Điều này giảm thiểu những thủ tục kê khai thuế không cần thiết.<
><
>Đặc biệt, việc thay đổi mức giảm trừ gia cảnh cho cá nhân NNT từ 4 triệu đồng/tháng (48 triệu đồng/năm) nâng lên mức 9 triệu đồng/tháng (108 triệu đồng/năm) và người phụ thuộc từ 1,6 triệu đồng lên 3,6 triệu đồng/tháng sẽ giúp trên 2 triệu người đang nộp thuế TNCN từ tiền lương tiền công tại các DN và các tổ chức trên cả nước không thuộc đối tượng nộp thuế TNCN.<
><
>Có thể thấy Thông tư 111 khá đồ sộ với gần 80 trang, chưa kể hệ thống bảng biểu và phụ lục, do đó sẽ gây không ít khó khăn cho các tổ chức, cá nhân nộp thuế khi tiếp cận để thực hiện. Vậy theo bà, cần có giải pháp gì để đưa các quy định mới đi vào cuộc sống? <
><
>Luật Thuế TNCN có diện điều chỉnh rộng tương đối phức tạp. Để đọc, hiểu và nhớ được hết các quy định về thuế TNCN là vấn đề khó không chỉ đối với NNT mà ngay cả đối với cán bộ thuế. Chính vì vậy ở các nước phát triển, cơ quan thuế đã đẩy mạnh việc áp dụng hệ thống luật sư thuế và tư vấn thuế TNCN. ở Việt Nam đã có các đại lý thuế, nhưng các đơn vị này mới dừng lại ở việc hỗ trợ kê khai nộp thuế cho các DN là chính, mà chưa trợ giúp cho các cá nhân. Do đó, để NNT thực hiện các quy định mới về thuế TNCN được thuận lợi, cơ quan thuế cần làm tốt công tác tuyên truyền hướng dẫn NNT, đồng thời hoàn thiện các phần mềm kê khai, quyết toán thuế, tập huấn cho cán bộ làm công tác kế toán ở các DN; nâng cấp hệ thống công nghệ thông tin đảm bảo cung cấp đầy đủ, kịp thời mã số thuế cho các cá nhân nộp thuế và người phụ thuộc, phục vụ công tác đối soát thông tin... Bên cạnh đó, cơ quan thuế cần phát triển và phối hợp chặt chẽ với các đơn vị tư vấn thuế để kịp thời hướng dẫn, giải đáp, tháo gỡ khó khăn phát sinh trong thực tế, nhất là trong thời gian khai quyết toán thuế TNCN hàng năm./.<
>Xin cảm ơn bà! <
><
>TCT<
>