Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan Hoàng Việt Cường khẳng định cần xây dựng cơ chế thừa nhận lẫn nhau đối với viêc phối hợp giữa cơ quan hải quan và các bộ, ngành trong việc đơn giản hóa thủ tục thông quan hàng hóa XNK.<
>
Theo ông Cường, Đề án về cơ chế phối hợp giữa cơ quan hải quan và các bộ, ngành trong việc giải quyết các thủ tục thông quan hàng hoá XNK là một đề án vô cùng quan trọng trong tiến trình cải cách thủ tục hành chính và mang tính chiến lược lâu dài nhưng trước hết cần phải khắc phục được những nhược điểm đang tồn tại.
Mất nhiều thời gian vì... nhiều cửa
Theo đánh giá của Tổng cục Hải quan, hệ thống các cửa khẩu của nước ta dàn trải, nhưng việc quy hoạch lại không thống nhất. Mỗi một khu nhà liên hợp (bao gồm Hải quan, Biên phòng, Công an, Kiểm dịch...) tại các cửa khẩu được bố trí mỗi địa phương “một phách”. Do vậy, việc phối hợp giữa các bộ ngành và hải quan trong việc giải quyết thủ tục thông quan hàng hóa XNK cho DN cũng vì thế mà không giống nhau.
Để được thông quan hàng hoá tại các cửa khẩu, ngoài việc kiểm tra thực tế các lô hàng theo quy trình nghiệp vụ hải quan để đảm bảo hàng hoá XNK không thuộc danh mục hàng cấm, một số lô hàng còn đòi hỏi phải có sự kiểm tra và xác nhận của các bộ ngành liên quan. Ví dụ như hàng phải kiểm tra về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch. Các lô hàng này sau khi được hải quan kiểm tra xác nhận còn phải chịu sự kiểm tra về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.... Như vậy vô hình trung một lô hàng sẽ phải bị kiểm tra thực tế ít nhất hai lần. Đấy là chưa kể hầu hết các cơ quan chuyên môn đều ở xa cửa khẩu, DN phải mang hàng mẫu đi kiểm tra ở rất nhiều nơi.
Danh mục chưa đầy đủ
Khó khăn tiếp theo trong việc phối hợp giữa hải quan và các bộ ngành chính là việc ban hành các danh mục kiểm tra của các bộ, ngành. Có một thực tế, danh mục kiểm tra của các bộ ngành được ban hành ra đều tách rời mã HS, do vậy ngành hải quan thường mất thời gian để tìm áp mã hàng hóa. Đấy là còn chưa kể nhiều bộ ngành vẫn chưa ban hành được danh mục kiểm tra do vậy phát sinh không ít vấn đề. Có nhiều quy định chưa sát với thực tế nên cơ quan hải quan không thể giải quyết ngay thủ tục thông quan hàng hoá cho DN mà phải hỏi ý kiến. Bên cạnh đó, nhiều văn bản quy phạm pháp luật của các bộ, ngành chuyên môn thường xuyên bị sửa đổi, bổ sung dẫn đến tình trạng áp dụng các văn bản khác nhau giữa cơ quan hải quan và cơ quan chuyên môn trong giải quyết thủ tục thông quan hàng hoá.
Kiểm tra thực tế một lần
Tổ công tác chuyên trách CCTTHC của Thủ tướng Chính phủ cũng đã đưa ra yêu cầu là cần phải thống nhất cách giải quyết thủ tục thông quan hàng hoá giữa cơ quan hải quan và các bộ, ngành chuyên môn theo hướng một lô hàng khi thông quan chỉ bị kiểm tra thực tế một lần, DN chỉ phải tới một nơi là hải quan cửa khẩu để xuất trình hồ sơ và giải trình cho cả cơ quan hải quan và bộ, ngành chuyên môn để làm thủ tục thông quan hàng hoá.
Có ý kiến cho rằng, mỗi cửa khẩu phải có một trưởng cửa khẩu điều phối; đầu tư cửa khẩu phải quy mô, hiện đại... Bên cạnh đó, phải ban hành được một quy chế phối hợp giữa các bộ, ngành, trong đó cấp thiết là việc phải ban hành đầy đủ danh mục hàng hoá của các bộ, ngành và xây dựng quy chế thừa nhận lẫn nhau. Có giải quyết triệt để những tồn tại như vậy thì VN mới có thể tham gia được cơ chế một cửa ASEAN.
Đức Linh
<>